Nasi przodkowie stosowali go do leczenia najczęściej pojawiających się chorób. Obecnie jego cudowne działanie lecznicze uważane jest za efekt placebo. […]
30.07.2019
W 1831 roku Ewę Felińską zesłano na Syberię za spiskowanie przeciwko carowi. Wydawać by się to mogło nieco dziwne, była bowiem Felińska kobietą już poważną, nieco po pięćdziesiątce, matką kilkorga dzieci, z których jedno zostanie nawet w przyszłości biskupem. A jednak istotnie, po śmierci męża, pani Ewa zaangażowała się w Stowarzyszenie Ludu Polskiego Szymona Konarskiego i koniec końców wylądowała na kilka lat w Berezowie. Nie wyszło jej to na złe. Ta szacowna dama, w Polsce myśląca już zapewne o starości, na Syberii zamieniła się w rasowego etnografa, a jej spostrzeżenia odnośnie takich plemion jak Ostiacy, ale też zamieszkujących te okolice Rosjan, są bezcenne. Także te, dotyczące ich diety: Stroganina. Poszukiwana na Syberii ryba żywa lub martwa
„„Latem najulubieńszym przysmakiem Berezowian wszystkich bez wyjątku, jest ryba świeżo wyciągnięta z wody. Pociąg do tej surowej ryby jest tak wielki, że ktokolwiek płynąc wodą, znajomy czy nieznajomy, postrzega rybaków sieć zarzucających, kieruje zaraz łódź w tę stronę, przybija do brzegu, a kiedy sieć zostanie wyciągnięta podziela ucztę z innymi. Wybierając się na rybołówkę, wszyscy należący do wyprawy opatrują się w noże, a skoro sieć z wody wyciągnięta, rzucają się na tę zdobycz, każdy wybiera sztukę upodobaną, a oskrobawszy trochę z łuski pożera kawałki ciepłe, jeszcze drgające, bez soli i chleba” – pisała pani Ewa, przyznając, że sama również skusiła się na ten przysmak, ten jednak stanął jej w gardle, a po chwili wrócił z powrotem do wody. Dodawała jednak, że w ustach poczuła smak „subtelny” i „raczej dobry, niż zły”.
– Jedzenie żywych ryb w całości, w warunkach ekstremalnych, przy dużym mrozie jest wręcz koniecznością – przekonuje dietetyk Iza Czajka – Jedzone na surowo, zachowują większą wartość odżywczą niż mrożone czy suszone. Białka pozostają niezniszczone, podobnie jak witaminy, które pozostają wówczas w optymalnych stężeniach.
Na surowo, znaczy jednak coś nieco innego, niż żywe. I istotnie niewiele jest przekazów mówiących o zjadaniu zupełnie żywych jeszcze stworzeń, nawet na Syberii – choć z punktu widzenia dietetyki nic nie stoi ku temu na przeszkodzie.
Znacznie częściej słyszy się tu o jedzeniu jednak martwych ryb, choć istotnie surowych i, rzecz jasna, z wnętrznościami. Absolutnym syberyjskim hitem jest pod tym względem tzw. stroganina, czyli pokrojona w drobne kawałki i mocno zmrożona ryba, najlepiej z gatunku łososiowatych. Jak wspominała Felińska:
„Jedzą ją zmarzłą, nakrajaną w cieniuchne zraziki. Uwijają się wokół niej bardzo żwawo, strzegąc, aby nie rozmarzła. Niektórzy posypują ją pieprzem, nigdy solą. Jedzą ją z największym żarłoctwem. Skoro wniosą półmisek, goście czy też domowi rozchwytują natychmiast kawałki, aby nie tracić czasu do rozmarznienia, a gospodyni idzie tymczasem przygotować drugi półmisek; i to się powtarza, dopóki goście poczują się dostatecznie nasyconymi tą łakocią”.
Wacław Sieroszewski, który gościł na Syberii kilkadziesiąt lat po Felińskiej, również oceniał stroganinę z najwyższym uznaniem przyznając, że: „jest to pokarm lekki i bardzo pożywny. Z początku cokolwiek oziębia, lecz następnie bardzo rozgrzewa, tak że nawet na silnym mrozie i bez ognia można się rozgrzać. Należy tylko zaraz po spożyciu stroganiny przebiec parę stajań”. I popić gorącą herbatą – dodawał dalej pisarz. Ale koniecznie zabieloną mąką – na Syberii bowiem wszystko musi być pożywne, nawet więc herbata bardziej przypomina zupę.
Wojciech Lada
Nasi przodkowie stosowali go do leczenia najczęściej pojawiających się chorób. Obecnie jego cudowne działanie lecznicze uważane jest za efekt placebo. […]
W starożytności prostytucja nie była zajęciem uwłaczającym. Przeciwnie, oddawano się jej w świątyniach z błogosławieństwem lokalnych bogów, zwłaszcza zaś bogiń. […]
Astronom, fizyk, filozof i matematyk – odkrył prawo ruchu wahadła i swobodnego spadania ciał. Zbudował lunetę i zastosował ją do […]
Japoński pisarz i badacz, zajmujący się zagadnieniami struktury wody, który wielu przekonał, że ludzkie emocje, muzyka i słowa mają wpływ […]
Sól ma od pewnego czasu kiepską prasę. Wpływa na zwiększenie nadciśnienia tętniczego, niszczy wątrobę, a jakby tego było mało, w […]
Przemoc istniała od zawsze, ale wojny pojawiły się w konkretnym momencie historycznym. Jakieś 6 tysięcy lat temu, przywieźli je ze […]
Pierwsze koło wynaleziono na terenie Polski. Używano go w każdym razie z całą pewnością 5500 lat temu nieopodal Krakowa. Bronocice […]
Używali wyłącznie drewna, kości i kamienia, ale potrafili wykonywać nawet operację trepanacji czaszki. A rolnictwo uprawiali tak sprawne i intensywnie, […]